Waar gaat het over?
Preventieve of licht curatieve Interventies worden vanuit de basisondersteuning ingezet om te voorkomen dat spanningen binnen het onderwijsproces (of andere context) oplopen. Zo kan verergering van de situatie voorkomen worden. Deze interventies zijn onder te verdelen in primaire, secundaire en tertiaire interventies:
- Primaire interventie is de algemene aanpak voor alle leerlingen uit een groep. Dit kan een positief pedagogisch klimaat zijn, goed klassenmanagement, aandacht voor sociaal-emotioneel leren en groepsvorming.
- Secundaire interventie is het tijdig signaleren dat een leerling belemmeringen ervaart tijdens zijn ontwikkelproces (op school) en hier vroegtijdig op inspelen. Dit zijn kortdurende en intensieve interventies om een leerling te ondersteunen, zodat hij zich weer op een positieve manier kan ontwikkelen. Dit kan in samenwerking met ketenpartners. Bij deze interventies worden eerst risicofactoren bij de leerling en/of de omgeving in beeld gebracht. Voorbeelden hiervan zijn: een aanpak tegen pesten, vergroten van de sociale vaardigheid, vergroten van de weerbaarheid en het verminderen van faalangst.
- Tertiaire interventie is gericht op leerlingen die ernstig ordeverstorend, leerbelemmerend of grensoverschrijdend gedrag laten zien. Hierbij wordt extra ondersteuning ingezet om te voorkomen dat de situatie escaleert en kunnen ketenpartners (zoals de gemeente) zo nodig worden betrokken.
Gedrag laat zich haast nooit binnen één context vangen. Het gesprek en de samenwerking tussen ketenpartners is daarom altijd noodzakelijk. Zie ook de procedure poreuze randen.
Hoe doen we het in de Kop?
PO: Primaire en secundaire interventie wordt opgepakt door school, eventueel in samenwerking met de ketenpartners. Invloedrijke risicofactoren in de leerling en/of de omgeving worden in beeld gebracht, waarna interventies ingezet worden. Voor een deel kan dit binnen de basisondersteuning en voor een deel binnen de extra ondersteuning op school. Daarnaast krijgt het onderwijs van het ministerie van OCW middelen voor extra begeleiding op scholen met veel risicoleerlingen. Het budget komt bovenop het Schoolmaatschappelijk werk dat gemeenten vaak al inzetten, niet ter vervanging ervan.
Samenwerkingsverbanden PO ontvangen vanuit het ministerie middelen voor schoolmaatschappelijk werk PO in het kader van veiligheid en opvang van risicoleerlingen.
VO: Primaire en secundaire interventie wordt opgepakt door school, eventueel in samenwerking met de ketenpartners. Invloedrijke risicofactoren in de leerling en/of de omgeving worden in beeld gebracht, waarna interventies ingezet worden. Voor het grootste deel kan dit binnen de basisondersteuning in de les en binnen de school, in het ondersteuningspunt. Hiervoor is een groot deel van de gelden van het samenwerkingsverband al onderverdeeld op de scholen.
Er wordt gewerkt vanuit het concept handelingsgericht werken waarin integraliteit een centrale gedachte is. Daarnaast krijgt het onderwijs van het ministerie van OCW middelen voor extra begeleiding in scholen met veel risicoleerlingen. Het budget komt bovenop het schoolmaatschappelijk werk dat gemeenten vaak al inzetten, niet ter vervanging ervan. Voor het VO gaan de middelen rechtstreeks naar de scholen. In het VO zijn dit de (voormalige) middelen voor leerwegondersteuning.
SBO – SO – VSO: Diverse scholen voor speciaal (basis)onderwijs bieden curatieve ondersteuning en richten zich daarmee op leerlingen die ernstig ordeverstorend, leerbelemmerend of grensoverschrijdend gedrag laten zien. Vanuit het speciaal (basis)onderwijs worden, als dat nodig is, ook de ketenpartners betrokken.
Gemeenten: In de memorie van toelichting van de Wet Passend Onderwijs is opgenomen dat de school verantwoordelijk is voor ondersteuning in het kader van de onderwijsontwikkeling. Als vanuit de procedure poreuze randen blijkt dat de beperkte sociale vaardigheden leiden tot problematisch gedrag (ook) thuis of in de wijk, kan de gemeente daarop inzetten. Via schoolmaatschappelijk werk of het wijkteam wordt er ingezet op preventie op gedrag en het versterken van sociale vaardigheden. Dit kan bijvoorbeeld via trainingen, interventies of door middel van inzet van een externe partij.
Hoe te handelen volgens de wet?
De inzet op het versterken van sociale vaardigheden ten behoeve van de leerontwikkeling in de klas/op school valt onder de wet Passend Onderwijs. Wanneer er gekeken wordt naar het versterken van deze sociale vaardigheden ten behoeve van problematisch gedrag in verschillende contexten, ontstaat er een grijs gebied: zie ook de procedure poreuze randen. Preventie op gedrag en het versterken van de sociale vaardigheden thuis en/of in de leefomgeving buiten school vallen tevens onder preventie, maar niet onder de wet Passend Onderwijs of de Jeugdwet. Gemeenten zijn echter wel verantwoordelijk voor het organiseren van een preventief aanbod in het kader van jeugdhulp. Zij voeren hier zelf interventies op of besteden dit uit aan een externe partij.